Ο έφηβος της Νισύρου στο μουσείο Κωνσταντινουπόλεως
Η φωτογραφία είναι του καθηγητού-αρχιτέκτονα κ. Σπύρου Ι. Κουρούνη.
Η πινακίδα που συνοδεύει το έργο στο μουσείο. Υπάρχει και η τουρκική ονομασία της Νισύρου, Συκόνησο.
Η φωτογραφία είναι του καθηγητού-αρχιτέκτονα κ. Σπύρου Ι. Κουρούνη.
Γύψινο αντίγραφο στο Πανεπιστήμιο της Ρώμης. Τοποθετήθηκε με τη φροντίδα του Νισύριου καθηγητού κ. Σπυρ. Ι. Κουρούνη.
Η φωτογραφία είναι του καθηγητού-αρχιτέκτονα κ. Σπύρου Ι. Κουρούνη.
Στο αρχαιολογικό μουσείο της Κωνσταντινουπόλεως εκτίθεται επιτύμβια στήλη, γνωστή ως "Ο ΕΦΗΒΟΣ ΤΗΣ ΝΙΣΥΡΟΥ", φωτογραφία και περιγραφή της οποίας ακολουθεί.
Χρονολογείται μεταξύ των ετών 480-450 π.Χ. είναι από μάρμαρο, με ύψος 1,83 μ. πλάτος 54-62 εκ. και τεχνοτροπίας που χρησιμοποιείτο κυρίως στην ανατολική Ελλάδα. Πιθανότατα, ήταν τοποθετημένη σε τάφο αθλητού.
Η ιστορία της στήλης αυτής είναι η ακόλουθη:
Η στήλη αυτή ανευρέθη το 1897 κατά τη διάρκεια εκσκαφής στο κτήμα Παπάτσου στο Μανδράκι Νισύρου και για να αποφευχθεί η αρπαγή της από τους Τούρκους κατακτητές, εκρύβη στο προαύλιο του Ναού της Παναγίας της Ποταμίτισσας.
Το 1900 όμως, οι Τούρκοι πληροφορήθηκαν την ανεύρεση της στήλης, την κατέσχεσαν και την απέστειλαν στην Κωνσταντινούπολη με πλοίο της Τελωνοφυλακής, το οποίον αφίχθη ειδικώς για το σκοπό αυτό στη Νίσυρο.Τη σκηνή της μεταφοράς στο λιμάνι του νησιού και της φορτώσεώς της στο πλοίο, παρηκολούθησε νεαρός τότε, ο μετέπειτα αρχαιοδίφης και ερευνητής κάθε αρχαίου μνημείο της Νισύρου, συμπατριώτης μας αείμνηστος Λάζαρος Κοντοβερός, ο οποίος με έμμετρο τρόπο κατέγραψε τα αισθήματα που τον πλημμύριζαν βλέποντας την αρπαγή ενός εξαιρέτου δείγματος του πολιτισμού της πατρίδας του. Αργότερα, τον Ιανουάριο του 1958, κάτοικος των ΗΠΑ πλέον, δημοσίευσε σχετικό άρθρο στην ομογενειακή εφημερίδα ΑΤΛΑΝΤΙΣ περιγράφοντας το ανωτέρω συμβάν.
Το άρθρο αυτό δημοσιεύθηκε και στον 19ο τόμο των ΝΙΣΥΡΙΑΚΩΝ ΧΡΟΝΙΚΩΝ Δεκέμβριος του 1957, που συμπεριλαμβάνεται στην ιστοσελίδα αυτή στο Κεφ. ΕΚΔΟΣΕΙΣ. Τέλος, τόσο το άρθρο, όσο και το αναφερθέν ποίημα, περιλαμβάνονται στο βιβλίο του Λ. Κοντοβερού ΝΙΣΥΡΟΥ ΙΣΤΟΡΙΚΑ, που εξεδόθη το 1934.
Την προέλευση της στήλης του "Εφήβου της Νισύρου", αποδέχεται χωρίς καμμιά αντίρρηση η διεθνής επιστημονική κοινότης. Εκτενή περιγραφή της, με αναλύσεις, σχόλια και εκτιμήσεις καθώς επίσης και με επιβεβαίωση της Νισυριακής προελεύσεώς της, συναντούμε στις σύγχρονες με την ανεύρεσή της μελέτες των διεθνούς φήμης αρχαιολόγων: α.- "Επιτύμβια στήλη ανακαλυφθείσα εις Νίσυρον". Υπό SALOMON REINACH: Revue Archeologique, 1901, σελ. 158. β.- "ΣτήλητηςΝισύρου". Υπό ΗENRI LECHAT: Revue des Etudes Grecque XVI (1901), σελ. 420. γ.- "Επιτύμβιος στήληενόςδισκοβόλου" Υπό GUSTAVE MENDEL: Catalogue des Sculptures Grecques.Vol.1 No 11 σελ. 73. O GUSTAVE MENDEL ήταν επιμελητής των αρχαιοτήτων του μουσείο της Κωνσταντινουπόλεως κατά την εποχήν μεταφοράς της αρπαγείσας στήλης εκεί. Κατήρτισε τρίτομον κατάλογον της Ελληνικής, Ρωμαϊκής και Βυζαντινής γλυπτικής στην γαλλικήν, ο οποίος εξεδόθη το 1912. δ.- "Σημειώσεις επί της Ελληνικής γλυπτικής". Υπό CHARLESWALSTON, Cambridge 1927.
Την προέλευση της στήλης δεν αμφισβητούν ούτε οι ίδιοι οι Τούρκοι, όπως προκύπτει αναντίρρητα από την ενημερωτική πινακίδα που την συνοδεύει στο μουσείο.
Κατά την επίσκεψή του στο Μουσείο της Ακροπόλεως στην Αθήνα, τον Μάϊο του 2010, ο Τούρκος Υπουργός Πολιτισμού, δήλωσε ότι όλοι οι αρχαιολογικοί θησαυροί που βρίσκονται σε ξένα μουσεία πρέπει να επιστραφούν στις χώρες προελεύσεώς τους.
Μετά από αυτή τη δήλωση, ο Πρόεδρος της Εταιρείας μας, απέστειλε επιστολή στην αρμοδία Υπηρεσία, την ΚΒ΄ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων Δωδεκανήσου και αφού αναφέρεται στην προέλευση της στήλης, ζητά, να τεθεί επισήμως θέμα επιστροφής της στο φυσικό της χώρο, το νεοϊδρυθέν αρχαιολογικό μουσείο της Νισύρου. Αυτό επιβάλλουν λόγοι ηθικής τάξεως αλλά και πολιτικής συνέπειας του Τούρκου υπουργού, ο οποίος έτσι θα αποδείξει ότι οι λόγοι του συμβαδίζουν με τις πράξεις του.
Τον Δεκέμβριο του 2014, ο Τούρκος πρωθυπουργός, κατά την διάρκεια επισκέψεώς του στο μουσείο της ακροπόλεως, επανέλαβε την ίδια δήλωση. Μετά από λίγες μέρες, ο πρόεδρος της Εταιρείας μας απέστειλε ανοικτή επιστολή μέσω των εφημερίδων στον τούρκο πρέσβυ στην Αθήνα, ζητώντας του να ενημερώσει τον πρωθυπουργό του σχετικά με την υπόθεση της στήλης και το αίτημά μας για επιστροφή της στη φυσική της θέση.
Πατήστε εδώ για να διαβάσετε την επιστολή.
